افسردگي چيست؟
افسردگي يا دپرسيون (Depression) نوعي اختلال خلقي است كه باعث ايجاد احساس غم و اندوه، فقدان، عصبانيت و يا از دست دادن علاقه به فعاليت هايي مي شود كه فرد معمولا از آنها لذت مي برده است. اگرچه، افراد مختلف افسردگي را به روش هاي متفاوتي تجربه مي كنند، اما اين بيماري معمولا بر احساسات، افكار و نحوه عملكرد فرد تأثير منفي مي گذارد. افسرده بودن مي تواند منجر به ايجاد اختلال در فعاليت هاي روزمره شخص شده، توانايي او را در عملكرد محل كار و خانه كاهش دهد. به علاوه، مي تواند بر روابط فرد با ديگران و نيز بر بعضي از بيماري هاي مزمن (نظير آرتروز، آسم، بيماري هاي قلبي عروقي، سرطان، ديابت و چاقي) تاثير منفي داشته باشد. افسردگي يك وضعيت پزشكي جدي محسوب مي شود و بدون درمان صحيح، بدتر مي شود. با اين حال، اگر فرد اقدام به درمان كند، معمولا در عرض چند هفته، علائم بهبود را مشاهده مي كند. بايد توجه كرد كه گاهي اوقات احساس فقدان، بخشي از زندگي عادي است و اتفاقات غم انگيز و ناراحت كننده براي همه روي مي دهد. اما، اگر كسي به طور مرتب احساس بدبختي يا نااميدي كند، ممكن است افسرده باشد. افسردگي باعث ايجاد احساس غم و اندوه، فقدان، عصبانيت و بي علاقگي به فعاليتهاي منظم روزانه فرد مي شود.
علائم و نشانه هاي افسردگي
افسردگي مي تواند علائم مختلفي را ايجاد كند، از تاثير بر روحيه افراد گرفته تا اثراتي كه بر جسم آنها مي گذارد. علائم ممكن است ادامه داشته باشد يا بيايد و برود، و مي تواند در بالغين و كودكان متفاوت باشد. علائم افسرده بودن در بالغين شامل موارد زير است:
- خلق و خو: عصبانيت، پرخاشگري، تحريك پذيري، اضطراب، بي قراري
- احساسي: احساس خلاء، اضطراب، غم و نااميدي
- رفتاري: از دست دادن علاقه به فعاليت ها، لذت نبردن از فعاليت هاي مورد علاقه، كنار كشيدن از مشاغل اجتماعي، احساس خستگي، افكار خودكشي، نوشيدن بيش از حد مشروبات الكلي، استفاده از مواد مخدر، مشاركت در فعاليت هاي پرخطر
- جنسي: كاهش ميل جنسي، اختلال در عملكرد جنسي
- شناختي: عدم توانايي در تمركز، مشكل در انجام كارها، تأخير در پاسخ در هنگام مكالمه
- خواب: بي خوابي، خواب ناراحت، خواب آلودگي بيش از حد
- جسماني: خستگي، درد، سردرد، مشكلات گوارشي
نشانه هاي افسردگي در كودكان
علائم افسردگي در كودكان شامل موارد زير است:
- حالتي: تحريك پذيري، عصبانيت، نوسانات خلقي، گريه
- احساسي: احساس بي كفايتي (من نمي توانم كاري درست انجام دهم) يا نااميدي، گريه و اندوه شديد
- رفتاري: دچار مشكل شدن در مدرسه يا امتناع از رفتن به مدرسه، دوري گزيدن از دوستان يا خواهران و برادران، افكار مرگ يا خودكشي
- شناختي: مشكل در تمركز، افت عملكرد مدرسه، تغيير در نمرات درسي
- خواب: مشكل در خوابيدن يا خوابيدن بيش از حد
- جسماني: از دست دادن انرژي، مشكلات گوارشي، تغيير در اشتها، كاهش وزن يا افزايش وزن
بعضي از علائم افسردگي در كودكان، متفاوت از علائم آن در بزرگسالان است
انواع افسردگي
بسته به شدت علائم، افسردگي را مي توان دسته بندي كرد. ولي دو نوع اصلي آن عبارتند از اختلال افسردگي اساسي (Major depressive disorder) و اختلال افسردگي مداوم (Persistent depressive disorder).
اختلال افسردگي اساسي
اين اختلال، شديدترين نوع افسردگي است. علامت مشخصه آن احساس مداوم غم، نااميدي و بي ارزشي و فايدگي است كه بطور خودبخود از بين نمي روند. براي اينكه بتوان فرد را از نظر باليني افسرده خواند، بايد 5 مورد يا بيشتر از علائم زير را در طي يك دوره دو هفته اي تجربه كند:
- احساس افسرده بودن در بيشتر روز
- از دست دادن علاقه در بيشتر فعاليت هاي روزانه
- كاهش وزن يا افزايش قابل توجه
- زياد خوابيدن يا ناتواني در به خواب رفتن
- كند شدن فكر يا حركت
- خستگي يا نداشتن انرژي در بيشتر روزها
- احساس بي ارزشي يا گناه
- از دست دادن تمركز يا عدم تعهد
- تكرار افكار مرگ يا خودكشي
از نظر باليني فرد افسرده بايد 5 مورد يا بيشتر از علائم را در طي يك دوره دو هفته اي تجربه مي كند
اختلال افسردگي مداوم
اختلال افسردگي مداوم يا PDD كه قبلاً به آن ديستمي (dysthymia) گفته مي شد، از افسردگي اساسي خفيف تر است ولي به دليل مزمن بودن، زندگي فرد را بيشتر تحت تاثير قرار مي دهد. براي تشخيص، علائم آن بايد حداقل دو سال ادامه داشته باشد. افراد مبتلا داراي مشخصات زير هستند:
- از دست دادن علاقه به فعاليتهاي عادي روزانه
- احساس نااميدي
- فقدان بهره وري
- عزت نفس پايين
افسردگي مانيك يا اختلال دو قطبي
اگر ويژگي غالب روحيه فرد افسرده، افسردگي باشد، در اينصورت به بيماري او افسردگي تك قطبي گفته مي شود. اما، اگر بيمار، فازهاي متناوب شيدايي (مانيك) و افسرده بودن را از خود نشان دهد و اين فازها توسط دوره هايي كه روحيه فرد در آن طبيعي است، از هم جدا شوند، به آن اختلال دو قطبي گفته مي شود. اختلال دو قطبي باعث ايجاد تغييرات متناوب در روحيه، انرژي و توانايي عملكرد فرد مي شود. افسردگي تك قطبي اگرچه مي تواند با اضطراب و علائم ديگر همراه شود، اما شيدايي در آن ديده نمي شود. البته، تحقيقات نشان مي دهد كه افراد مبتلا به اختلال دو قطبي حدود 40 درصد مواقع افسرده هستند و در اين هنگام، تشخيص آن از اختلال تك قطبي دشوار است. اختلال دوقطبي در حقيقت از يك دسته اختلالات، شامل اختلال دو قطبي I، اختلال دوقطبي II و اختلال سيكلوتيمي (cyclothymic disorder) تشكيل مي شود. در هرصورت، علائم فاز افسردگي اين بيماري مانند علائم افسردگي تك قطبي است.
در اختلال دو قطبي بيمار بطور متناوب فازهاي شيدايي (مانيك) و افسرده بودن را از خود نشان مي دهد
روانپريشي
برخي از افرادي كه به افسردگي اساسي مبتلا شده اند، ممكن است علائم اختلال رواني ديگري به نام روان پريشي نيز، داشته باشند. وقتي اين دو حالت با هم اتفاق مي افتند، مجموعا به عنوان افسردگي سايكوتيك (depressive psychosis) شناخته مي شوند. تركيب اين دو وضعيت به ويژه از اين نظر خطرناك است كه ممكن است در شخص توهماتي ايجاد كند كه منجر به خودكشي يا خطرات غيرمعمول شود.
علامت روان پريشي، اختلال در برقراري ارتباط با واقعيت و ابتلا به توهم است. توهم، تجربيات حسي است كه بدون حضور يك محرك واقعي رخ مي دهد. به عنوان مثال، بيماري كه دچار توهم بينايي است، ممكن است شخصي را ببيند كه در مقابل او ايستاده، در حالي كه چنين شخصي واقعا آنجا نيست. فرد مبتلا به روان پريشي همچنين ممكن است داراي افكاري باشد كه شواهد واقعي براي آنها وجود ندارد. به اين دليل است كه افراد مبتلا به افسردگي سايكوتيك چيزهايي را كه واقعي نيستند مي بينند، مي شنوند، باور مي كنند يا بو مي كنند. به علاوه، افراد مبتلا به اين بيماري ممكن است احساس غم و اندوه، نااميدي و تحريك پذيري داشته باشند. مجموعه اين تجربيات، مي تواند براي شخص، ترسناك باشد. برخي از اين بيماران ممكن است دچار از دست دادن انگيزه و دوري گزيني از اجتماع شوند. همچنين افراد روان پريش احتمال دارد به خود يا ديگران آزار برسانند.
افسردگي دوران بارداري
اگرچه بارداري در اغلب اوقات براي زنان يك دوره رويايي و هيجان انگيز است، اما گاهي با افسردگي همراه مي شود. درمان افسردگي در دوران بارداري ممكن است كاملاً بر روان درماني و درمانهاي طبيعي متمركز شود. افسرده بودن در بارداري به محض تولد كودك به پايان نمي رسد و افسردگي پس از زايمان در حال حاضر، يك نگراني جدي براي مادران جديد است. علائم اين اختلال به شرح زير است:
- تغيير در اشتها يا عادتهاي غذايي
- احساس نااميدي و غم و اندوه مداوم
- اضطراب
- از دست دادن علاقه به فعاليت ها و چيزهايي كه بيمار قبلاً از آنها لذت مي برده است
- كاهش تمركز يا حافظه
- مشكلات خواب از جمله بي خوابي يا خواب زياد
- افكار مرگ يا خودكشي
افسردگي در بارداري و پس از آن در حال حاضر، يك نگراني جدي براي مادران جديد است
ملال پيش از قاعدگي
افسردگي يكي از شايع ترين شرايطي است كه با ملال پيش از قاعدگي (PMS) همراه است. . ملال پيش از قاعدگي يا سندرم قبل از قاعدگي (PMS) مجموعه اي از علائم جسمي و عاطفي است كه حدود يك هفته قبل از شروع دوره قاعدگي اتفاق مي افتد و باعث مي شود بعضي از افراد نسبت به حالت عادي احساسات متفاوتي داشته باشند يا دچار بعضي علائم جسمي شوند. در اين وضعيت، فرد ممكن احساس افسردگي كند و غمگين، تحريك پذير، خسته، خشمگين، يا گريان شود. ساير علائم ابن نوع افسردگي عبارتند از:
- فراموشي
- بي علاقگي به رابطه جنسي
- خوابيدن خيلي زياد يا خيلي كم
- خوردن زياد يا خيلي كم
اختلال ديگري نيز وجود دارد كه بسيار شبيه ملال قبل از قاعدگي است و به نام اختلال ديسفريك قبل از قاعدگي خوانده مي شود (PMDD). در اين حالت فرد قبل از دوره قاعدگي دچار احساس افسردگي شديد مي شود و شدت اين احساس گاهي در حدي است كه حتي ممكن است به خودكشي فكر كند. بعضي از زناني كه از قبل افسرده هستند نيز، در روزهاي منتهي به قاعدگي، علائم افسردگي بدتري را تجربه مي كنند. به اين وضعيت تشديد قبل از قاعدگي (Premenstrual exacerbation) گفته مي شود.
افسردگي فصلي
اختلال عاطفي فصلي (SAD) نوعي افسردگي است كه به تغيير فصل مربوط مي شود. اين اختلال هر سال تقريبا در يك زمان بخصوص شروع و در زمان بخصوصي پايان مي يابد. در اغلب افراد، علائم بيماري در پاييز شروع مي شود و در ماه هاي زمستان ادامه مي يابد. البته، مواردي هم وجود دارد كه بيماري در فصل بهار يا اوايل تابستان شروع مي شود. در هر دو حالت، علائم در ابتدا خفيف است و به مرور شديد مي شود. به دليل اينكه اين نوع افسردگي به تغيير طول روز مربوط مي شود، بجز درمان هاي متداول، در آن از نور درماني (فتوتراپي) نيز استفاده مي شود.علائم SAD نيز شبيه علائم عمومي بيماري و شامل احساس دائمي افسرده بودن، از دست دادن علاقه به فعاليت هاي هميشگي، كاهش انرژي، مشكلات خواب، تغيير در اشتها يا وزن، لاغري، احساس آشفتگي، مشكل در تمركز، احساس نااميدي، بي ارزشي يا گناه و داشتن افكار مكرر در مورد مرگ يا خودكشي است. اما تفاوت هايي در بروز علائم SAD در فصل هاي مختلف وجود دارد كه به شرح زير است:
علائم اختصاصي براي شروع SAD در زمستان، كه گاهي به آن افسردگي زمستاني نيز گفته مي شود، ممكن است شامل موارد زير باشد:
- زياده روي در خوردن
- تغييرات اشتها، به خصوص ميل به غذاهاي پر كربوهيدرات
- افزايش وزن
- خستگي يا كمبود انرژي
اختلال عاطفي فصلي (SAD) به تغيير فصل مربوط بوده، هر سال در يك زمان بخصوص شروع و در زمان به خصوصي پايان مي يابد
علائم اختصاصي SAD در بهار و تابستان كه گاهي به آن افسردگي تابستاني نيز گفته مي شود، ممكن است شامل موارد زير باشد:
- خواب مشكل (بي خوابي)
- اشتهاي ضعيف
- كاهش وزن
- اضطراب يا اضطراب
تغييرات فصلي در اختلال دوقطبي
در برخي از مبتلايان به اختلال دوقطبي، بهار و تابستان مي تواند با علائم شيدايي يا اشكال ضعيف تري از شيدايي (هيپومانيا) همراه باشد و پاييز و زمستان مي تواند زمان افسرده شدن باشد.
افسردگي موقعيتي
افسردگي موقعيتي نوعي اختلال سازگاري است و به عنوان افسردگي واكنشي نيز شناخته مي شود. اين اختلال كه مي تواند بعد از تجربه رويدادهاي آسيب زا ايجاد شود، كوتاه مدت بوده، با استرس همراه است و مي تواند تنظيم زندگي روزمره فرد را با سختي روبرو كند. بعضي از رويدادهايي كه مي توانند باعث ايجاد افسرده بودن موقعيتي شوند عبارتند از:
- مشكلات محل كار يا مدرسه
- بيماري
- مرگ يك عزيز
- جابجا شدن
- مشكلات رابطه
افسردگي موقعيتي بعد از تجربه رويدادهاي آسيب زا ايجاد مي شود، كوتاه مدت بوده، زندگي روزمره فرد را با سختي روبرو مي كند. تجربيات قبلي زندگي مي تواند بر نحوه مقابله با استرس تأثير بگذارد. افرادي كه داراي موارد زير هستند، بيشتر احتمال دارد به افسردگي وضعيتي مبتلا شوند:
- افرادي كه در دوران كودكي استرس قابل توجهي را پشت سر گذاشته اند
- افرادي كه دچار اختلالات رواني هستند
- افرادي كه چند مشكل همزمان براي آنها اتفاق افتاده باشد
عوامل بيولوژيكي زير هم مي توانند خطر ابتلا به اين بيماري را افزايش دهند:
- ناهنجاري هاي موجود در ساختار و شيمي مغز
- ناهنجاري هاي هورموني
- تغييرات ژنتيكي
- سابقه خانوادگي ابتلا به افسردگي موقعيتي
افسردگي آتيپيك
هر نوع افسردگي مي تواند فرد را ناراحت كرده و او را از لذت بردن از زندگي باز دارد. با اين حال، نوع آتيپيك، كه آن را افسردگي با ويژگي هاي غير معمول نيز مي نامند، به اين معني است كه روحيه افسرده در پاسخ به وقايع مثبت روشن مي شود. ساير علائم كليدي شامل افزايش اشتها، خواب بيش از حد، احساس سنگيني بازوها يا پاها و احساس طرد شدگي است.
عليرغم نام آن، افسردگي آتيپيك غير معمول نيست. اين اختلال مي تواند بر نحوه احساس، فكر و رفتار فرد تأثير بگذارد و منجر به مشكلات عاطفي و جسمي شود. اين وضعيت، مي تواند فرد را از ادامه فعاليت هاي روزمره بازدارد و در او اين احساس را به وجود بياورد كه زندگي ارزش زندگي كردن ندارد. درمان افسردگي آتيپيك شامل دارو درماني، روان درماني و تغيير در شيوه زندگي است. اگرچه علائم اين اختلال در افراد مختلف متفاوت است. ولي علائم و نشانه هاي اصلي ممكن است شامل موارد زير باشد:
- افسردگي موقتي در پاسخ به خبرهاي خوب يا اتفاقات مثبت
- افزايش اشتها يا افزايش وزن
- خواب بيش از حد اما با احساس خواب آلودگي در طول روز
- احساس سنگيني در بازوها يا پاها كه يك ساعت يا بيشتر در روز به طول مي انجامد
- حساسيت به طرد شدن يا مورد انتقاد قرار گرفتن، به نحوي كه روابط، زندگي اجتماعي يا شغل او تحت تأثير قرار گيرد
- در بعضي موارد علائم و نشانه هاي افسردگي آتيپيك ميتواند شديد باشد، مانند احساس خودكشي يا عدم توانايي انجام فعاليت هاي روزمره
اختلال افسردگي آتيپيك، در پاسخ به وقايع مثبت روشن مي شود
افسردگي در دنيا چقدر شايع است؟
افسردگي در كنار اضطراب، شايع ترين اختلال رواني در كليه مناطق و فرهنگ هاي جهان است. بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت (WHO) تقريباً از هر 10 نفر در كره زمين، يك نفر به نوعي با اختلالات رواني دست و پنجه نرم مي كند (حدود 676 ميليون نفر) كه بيشتر از 300 ميليون نفر آنها دچار درجاتي از افسردگي هستند. سهم بيشتري از اين تعداد متعلق به زنان است و در بدترين حالت، مي تواند منجر به خودكشي شود. اگرچه ميزان خودكشي هاي ناشي از افسردگي بعد از سالهاي 2000 حدود 9% كاهش پيدا كرده است، اما آخرين آمار خودكشي ناشي از اين اختلال خلقي در سطح جهاني (به نقل از WHO)، برابر جهاني 11.4 در 100000 نفر جمعيت بوده است كه هنوز رقم قابل توجهي است.
چگونه تشخيص مي دهيم فردي افسرده است؟
يك آزمايش واحد براي تشخيص افسردگي وجود ندارد. اما پزشك مي تواند بر اساس علائم و ارزيابي روانشناختي، تشخيص را انجام دهد. در بيشتر موارد، پزشك با طرح سؤالاتي در مورد خلق و خو، اشتها، الگوي خواب، سطح فعاليت و افكار بيمار به وضعيت او پي مي برد. از آنجا كه افسردگي مي تواند ناشي از ساير بيماريها و اختلالات (از قبيل مشكلات تيروئيد يا كمبود ويتامين D ) باشد، ممكن است پزشك معاينه جسمي انجام داده، دستور آزمايش خون دهد. برخي پرسشنامه ها به پزشكان براي ارزيابي شدت افسردگي كمك مي كنند. به عنوان مثال ، مي توان از مقياس رتبه بندي افسردگي 21 سوالي هميلتون (Hamilton scale) نام برد كه يكي از پركاربردترين ابزارهاي ارزيابي در جهان است و به پزشكان در رتبه بندي اين اختلال كمك مي كند.
افسردگي يك مشكل جدي است و نبايد آن را ناديده گرفت. اگر روحيه فرد بهتر نشود يا در حال بدتر شدن باشد، بايد به پزشك مراجعه كرد. در غير اينصورت، عوارض زير دامن فرد را خواهد گرفت:
- افزايش يا كاهش وزن
- درد جسمي
- مشكلات سوء مصرف مواد مخدر
- حملات هراس
- مشكلات رابطه
- انزواي اجتماعي
- افكار خودكشي
افسردگي يك مشكل جدي است و نبايد آن را ناديده گرفت، در غير اينصورت، عوارض آن دامن فرد را خواهد گرفت
روش هاي درمان افسردگي
افسردگي يكي از قابل درمان ترين اختلالات رواني است و درمان آن مي تواند به بهبود كيفيت زندگي فرد كمك كند. بين 80 تا 90 درصد از افراد مبتلا در نهايت به درمان پاسخ مي دهند و علائم بيماري تقريباً در همه بيماران تا درجاتي تسكين مي يابد. قبل از تشخيص يا معالجه، بايد ارزيابي تشخيصي كاملي انجام شود. اين ارزيابي شامل مصاحبه، احتمالاً معاينه جسمي و در بعضي موارد، آزمايش خون است. آزمايش خون به منظور پي بردن به اين نكته است كه افسردگي ناشي از بيماريهاي ديگري مانند مشكلات تيروئيد نيست. در ارزيابي علائم اختصاصي، تاريخچه پزشكي و خانوادگي، عوامل فرهنگي و عوامل محيطي بررسي مي شود تا بتوان به يك تشخيص و برنامه ريزي صحيح درماني پرداخت. ممكن است لازم شود از يك نوع درمان يا تركيبي از درمانهاي مختلف استفاده كرد. درمان ها موارد زير را در بر مي گيرد:
درمان دارويي
توجه به شيمي مغز در درمان افراد افسرده موثر است و به همين دليل براي اين قبيل افراد دارو تجويز مي شود تا تا به اصلاح شيميايي مغز كمك كرده باشد. اين داروها مسكن نيستند، بلكه آرامش بخش و ارتقاء دهنده سطح روحيه هستند. به طور كلي، داروهاي ضد افسردگي (آنتي دپرسيون) ايجاد عادت نمي كنند و تأثير تحريكي بر روي افرادي كه افسرده نيستند، ندارند. داروهاي ضد افسردگي ممكن است پس از يك يا دو هفته استفاده، بهبودي ايجاد كنند. اگر بيمار بعد از گذشت چند هفته بهبودي كمي پيدا كند يا مشكل او برطرف نشده باشد، روانپزشك وي مي تواند دوز دارو را تغيير داده يا يك داروي آنتي دپرسيون ديگر را اضافه يا جايگزين كند. روانپزشكان معمولاً توصيه مي كنند كه بيماران پس از بهبود علائم، شش يا چند ماه ديگر به مصرف دارو ادامه دهند. پيشنهاد درمان طولاني مدت خطر ابتلا به بيماري در آينده را براي افراد خاصي كه بيشتر در معرض خطرند، كاهش مي دهد.
متداول ترين راه درمان افسردگي استفاده از داروهاست. داروها معمولا براي افسردگي متوسط تا شديد تجويز مي شوند، اما براي كودكان توصيه نمي شوند. تعدادي از داروهايي كه در درمان افراد افسرده به كار مي روند و در دسترس هستند عبارتند از:
- مهار كننده هاي انتخابي بازجذب سروتونين (SSRIs)
- مهار كننده هاي مونوآمين اكسيداز (MAOIs)
- داروهاي آنتي دپرسيون سه حلقه اي
- داروهاي آنتي دپرسيون آتيپيك
- مهاركننده هاي بازجذب سروتونين و نوراپي نفرين (SNRI)
هر كلاس دارويي روي يك انتقال دهنده عصبي خاص عمل مي كند. براي جلوگيري از عود بيماري، مصرف اين داروها بايد حتي پس از بهبود علائم، طبق دستور پزشك، ادامه يابد. اداره غذا و دارو (FDA) هشدار داده است كه داروهاي ضد افسردگي ممكن است در برخي از كودكان، نوجوانان و بزرگسالان جوان، افكار يا اقدامات خودكشي را افزايش دهند.
درمان با تحريك مغناطيسي
تشنج درماني الكتريكي يا الكتروشوك درماني (ECT) يك روش درماني است كه بيشتر براي بيماراني كه شديدا افسرده، يا دچار اختلال دو قطبي هستند، و به ساير درمان ها پاسخ نداده اند، استفاده مي شود. در حالي كه بيمار تحت بيهوشي قرار مي گيرد، تحريك الكتريكي مختصري از مغز انجام مي شود. يك بيمار به طور معمول دو تا سه بار در هفته براي كل شش تا 12 بار، ECT دريافت مي كند. روش ECT از دهه 1940 مورد استفاده قرار گرفته و سالها تحقيق، باعث ايجاد پيشرفت هاي اساسي در آن شده است.
براي درمان افسردگي هاي شديد از تشنج درماني الكتريكي يا ECT استفاده مي شود
روان درماني
صحبت با يك درمانگر مي تواند به فرد در يادگيري مهارت براي كنار آمدن با احساسات منفي كمك كند. روان درماني همچنين مي تواند به شكل جلسات خانواده يا گروه درماني اجرا شود. روان درماني (Psychotherapy) كه به آن گفتگو درماني نيز گفته مي شود، گاهي به تنهايي براي درمان افسردگي خفيف به كار مي رود. براي افسردگي متوسط تا شديد، روان درماني اغلب همراه با داروهاي آنتي دپرسيون استفاده مي شود. درمان رفتاري شناختي (CBT) در درمان افسردگي مؤثر است. درمان CBT نوعي از روش درماني است كه متمركز بر زمان حال و حل مسئله است. درمان CBT به فرد كمك مي كند تا تفكر تحريف شده را تشخيص داده، سپس رفتارها و تفكر خود را تغيير دهد. روان درماني ممكن است فقط فرد را درگير كند، اما مي تواند ديگران را نيز در بر بگيرد. به عنوان مثال، خانواده درماني يا زوج درماني مي تواند به حل مسائل در اين روابط نزديك كمك كند. در گروه درماني، افرادي كه مشكلات مشابه دارند، گرد هم فرا خوانده مي شوند. بسته به شدت بيماري، درمان مي تواند چند هفته يا خيلي بيشتر طول بكشد. در بسياري از موارد، پيشرفت قابل توجه پس از 10 تا 15 جلسه روان درماني ايجاد مي شود.
آيا مي توانيم از افسردگي پيشگيري كنيم؟
افسردگي مي تواند شديد و تهديد كننده زندگي باشد و بر كيفيت زندگي فرد و خوشبختي كساني كه با او زندگي مي كنند، تأثير بگذارد. اين اختلال، خيلي شايع است و طبق اعلام انجمن اضطراب و افسردگي آمريكا، هر ساله فقط در اين كشور، حدود 15 ميليون نفر به آن مبتلا مي شوند. اما خوشبختانه، حتي اگر فرد سابقه قبلي ابتلا به افسردگي داشته باشد، مي توان از بروز آن پيشگيري كرد. بسياري از تغييرات شيوه زندگي و تكنيك هاي مديريت استرس وجود دارد كه در پيشگيري موثرند.
افسردگي قابل پيشگيري است و تحت هر شرايطي پيشگيري از آن بهتر از درمان است
برخي از بهترين تكنيك هايي كه ميتوان آنها را براي جلوگيري از افسردگي يا عود مجدد آن به كار برد، در فهرست زير خلاصه شده اند:
ورزش منظم
ورزش منظم از طريق گرم كردن بدن (آرامش دادن به سيستم عصبي مركزي)، رهاسازي اندورفين ها (بهبود خلق و خو) و كاهش مواد شيميايي سيستم ايمني (جلوگيري از بدتر شدن)، به پيشگيري از افسردگي كمك مي كند.
كاهش زمان حضور در شبكه هاي اجتماعي
تحقيقات انجام شده نشان داده اند كه استفاده بيش از حد از از شبكه هاي اجتماعي مي تواند باعث افسردگي و عزت نفس پايين شود.
حضور بيش از حد در شبكه هاي اجتماعي مي تواند باعث بروز افسردگي شود.
ايجاد روابط قوي
حتي اگر زندگي شلوغي داريد، اطمينان حاصل كنيد كه مرتباً با دوستان و خانواده در ارتباط هستيد. تحقيقات نشان داده اند كه حمايت اجتماعي كافي مي تواند در مقابل افسردگي از فرد محافظت كند.
كاستن از انتخاب هاي روزانه
زندگي، سراسر انتخاب است. انتخاب لباس، غذا، سرگرمي، دوست، و… وقتي دو راهي هاي انتخاب (اين يا آن، صحيح يا غلط) بيش از اندازه شود، مي تواند استرس قابل توجهي ايجاد كرده، منجر به افسردگي شود. ياد بگيريد كه قاطع و سريع باشيد.
كاستن از استرس
استرس مزمن يكي از دلايل كاملا قابل اجتناب افسرده شدن است. كنار آمدن درست با استرس به پيشگيري از افسردگي كمك مي كند. دستورالعمل هاي سايت هاي معتبر را در اين زمينه مطالعه كنيد.
كاهش استرس راه موثري براي پيشگيري از افسردگي است
حفظ برنامه درماني
اگر قبلاً تجربه افسردگي داشته ايد، احتمال ابتلاي مجدد شما وجود دارد. به همين دليل رعايت كامل برنامه درماني بسيار مهم است. اين كار شامل استفاده كامل داروهاي تجويزي، انجام ساير برنامه هاي درماني و مراجعه مرتب به پزشك است.
داشتن خواب كافي و باكيفيت
خواب كافي و با كيفيت براي سلامت رواني و جسمي لازم است. براساس گزارش بنياد ملي خواب، احتمال ابتلاي افراد مبتلا به بي خوابي به افسردگي، 10 برابر افرادي است كه به خوبي مي خوابند. دستورالعمل هاي خواب راحت را در سايت هاي معتبر بخوانيد.
دوري از افراد سمي
افراد سمي به افرادي مي گوييم كه باعث مي شوند احساس بدي نسبت به خودتان داشته باشيد. براي جلوگيري از افراد سمي، بايد از هركس كه باعث مي شود احساس بدي نسبت به خود داشته باشيد و افرادي كه در رابطه با شما به دنبال سودجويي هستند، دوري كنيد.
تغذيه متعادل و مناسب
اثر مصرف منظم رژيم غذايي پرچرب بر ايجاد افسردگي، مشابه اثر استرس مزمن است. علاوه بر اين، يك رژيم غذايي ناسالم مي تواند بدن شما را از مواد مغذي حياتي مورد نياز براي حفظ سلامت جسمي و رواني محروم كند.
پيروي از يك رژيم غذايي متنوع و متعادل به پيشگيري از افسردگي كمك مي كند
نگهداري وزن سالم
چاقي مي تواند عزت نفس را كم كند، به خصوص هنگامي كه قضاوت ها و انتقادات ديگران شروع مي شود. بر اساس گزارش مركز كنترل و پيشگيري بيماريها (CDC) چاقي با افسردگي رابطه مستقيم دارد.
مديريت بيماري هاي مزمن
افرادي كه به بيماريهاي مزمن مبتلا هستند، خطر بيشتري براي ابتلا به افسردگي دارند. بيماري هاي مزمن چيزي نيست كه بتوان از آنها اجتناب كرد، اما در بسياري موارد، قابل مديريت هستند. به اين منظور برنامه درماني را بايد رعايت كرد و ضمن پيروي از يك شيوه زندگي سالم، با پزشك در ارتباط بود.
خواندن دقيق عوارض داروهاي تجويزي
گاهي افسردگي عارضه جانبي داروهاي مصرفي است. قبل از مصرف داروها، برچسب آنها را با دقت بخوانيد و با پزشك خود صحبت كنيد و ببينيد كه آيا داروي جانشين براي اين داروها وجود ندارد؟ بعضي از داروهايي كه مي توانند باعث افسردگي شوند عبارتند از:
- داروهاي هورموني، مانند قرص هاي ضد بارداري
- مسدودكننده هاي بتا
- كورتيكواستروئيدها
- داروهاي ضد تشنج
كاهش مصرف الكل و موادمخدر
استفاده بيش از حد از الكل و مصرف هرگونه ماده مخدر، نه تنها با خطرات بالاتر افسردگي همراه است بلكه خطر بازگشت مجدد افسردگي را نيز بالا مي برد.
ترك مصرف نيكوتين
سيگار كشيدن و افسردگي به يكديگر حيات مي بخشند. هر نوع نيكوتين مي تواند به عنوان يك محرك افسردگي عمل كند.
نيكوتين از هر نوعي كه باشد، به عنوان محركي براي شروع افسردگي عمل مي كند
برنامه ريزي براي محرك هاي شناخته شده غير قابل اجتناب
نمونه هايي از عوامل افسردگي اجتناب ناپذير مي تواند مرگ يا طلاق باشد. براي برنامه ريزي براي اين محرك ها، مي توانيد:
- از آنها آگاهي داشته باشيد و بدانيد كه چه نتيجه اي خواهند داشت
- با يك دوست در مورد آنها صحبت كنيد
- به خودتان يادآوري كنيد كه از پس آنها بر مي آييد
- اگر نگران هستيد، مي توانيد با مشاور يا پزشك تماس بگيريد
آينده فرد افسرده چگونه خواهد بود؟
آينده افسردگي روشن است، اما بايد صبور باشيم. با وجود موانعي كه در راه توسعه درمان هاي جديد براي افسردگي و ساير اختلالات خلقي قرار دارد، هنوز دلايل زيادي براي خوش بيني وجود دارد. در 10 تا 20 سال آينده، وقتي درك بهتري از مغز داشته باشيم، چشم انداز توسعه دارو بسيار متفاوت خواهد بود. با داشتن اندامي به پيچيدگي مغز، هيچ شركت، پژوهشگر يا سازمان دولتي نمي تواند به تنهايي كار را به جلو ببرد. قبل از هزينه كردن ميلياردها دلار براي اين تلاش گروهي، بايد دقيقاً بدانيم كه به دنبال چه چيزي هستيم. خبر خوب اين است كه دانشمندان، دانشگاهيان، شركتهاي دارويي و آژانسهاي دولتي براي افزايش كارآمدي و دستيابي به نتايج بهتر، همه وارد ميدان شده و مدلهاي فراگيرتري را ارائه كرده اند. هم اكنون، تحقيقات مغز به يك تلاش بين المللي تبديل شده است. با استفاده از فن آوري هاي مدرن رايانه اي مي توان حجم زيادي از اطلاعات را در زمان مناسب به اشتراك گذاشت، كه به پيشرفت كار كمك مي كند. البته، اين يك روند طولاني و پيچيده است و اگرچه دانشمندان سخت كار مي كنند، اما بايد بدانيم كه دستيابي به نتايج ملموس مدتي طول خواهد كشيد.
